Postępowanie upominawcze - dlaczego warto?

Postępowanie sądowe często kojarzy się z wieloletnią walką o sprawiedliwe rozstrzygnięcie. Wniesienie pozwu to jedynie początek, należy wykazać zasadność swojego roszczenia w drodze postępowania dowodowego, w tym za pomocą zeznań świadków, opinii biegłych, oględzin, przesłuchania stron.

A co gdyby istniał sposób, by uzyskać tytuł wykonawczy szybciej, omijając długotrwałe postępowanie dowodowe, minimalizując przy tym koszty?

• Otóż właśnie to umożliwia postępowanie upominawcze. W procedurze cywilnej istnieją dwa tryby postępowania: procesowy i nieprocesowy, w ramach trybu procesowego wyróżnia się postępowanie zwykłe i odrębne. Postępowanie upominawcze należy do kategorii postępowań odrębnych, które rządzi się pewnymi odmiennościami, które warto znać przed podjęciem decyzji o wniesieniu pozwu. 

• Pozew w postępowaniu upominawczym nie może zostać wydany co do każdego roszczenia. Z tego trybu można skorzystać przede wszystkim, gdy dochodzimy zapłaty kwoty pieniężnej, czy też w przypadku żądania świadczenia innej rzeczy zamiennej. 

Może być jednak tak, iż Sąd nie znajdzie podstaw do wydania nakazu zapłaty. W świetle art. 499 kodeksu postępowania cywilnego dzieje się tak, gdy roszczenie jest oczywiście bezzasadne, twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość bądź też zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego. Wówczas sprawa jest kierowana do rozpoznania według ogólnych zasad, a zatem konieczne będzie przeprowadzenie postępowania dowodowego, po którym zapadnie wyrok. Stąd też zasadne jest umieszczenie w pozwie odpowiednich wniosków na wypadek braku stwierdzenia podstaw do wydania nakazu zapłaty, a mianowicie wniosek o zasądzenie roszczenia głównego oraz wnioski dowodowe. 

Istotną odrębnością postępowania upominawczego jest to, że w przypadku braku zaistnienia przesłanek negatywnych o których mowa w art. 499 k.p.c., Sąd wydaje nakaz zapłaty, a nie wyrok. Taki nakaz zapłaty zostaje doręczony pozwanemu wraz z pozwem i może zostać zaskarżony przez pozwanego - składając sprzeciw zwykle w terminie dwóch tygodni od doręczenia. W przypadku braku złożenia sprzeciwu i uprawomocnienia się nakazu zapłaty, jest on tytułem egzekucyjnym, który po opatrzeniu go w klauzulę wykonalności stanowi tytuł wykonawczy. Zatem nakaz zapłaty może być przedmiotem egzekucji tak samo jak wyrok. 

Decydując się na założenie sprawy w postępowaniu upominawczym należy również znać jakie wiążą się z tym koszty. Opłata od pozwu nie różni się od opłat uiszczanych od pozwu składanego według zasad ogólnych. Zatem zastosowanie znajdzie art. 13 ustawy o kosztach w sprawach cywilnych, i tak w zależności od wartości przedmiotu sporu (czyli wysokości żądania) opłata od pozwu może wynosić 30 zł, 100 zł, 200 zł, 400 zł, 500 zł, 750 zł, 1000 zł. Jednak gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 20 000 zł, wtedy opłata od pozwu jest stosunkowa i wynosi 5% od wartości przedmiotu sporu, przy czym opłata nie może być wyższa niż 200 000 zł. 

Zatem sam pozew w postępowaniu upominawczym nie jest “tańszy”, ale orzeczenie zapada szybciej, bez oczekiwania na termin rozprawy. Co więcej wiedzieć należy, że koszty zastępstwa procesowego zasądzone w wydanym nakazie zapłaty są niższe niż w wyroku, który zapada po przeprowadzeniu rozprawy i postępowania dowodowego. O wysokości kosztów jakie otrzymuje pełnomocnik powoda w wydanym nakazie stanowi § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. W przypadku złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty i orzeczenia o kosztach w wyroku, koszty zastępstwa procesowego zasądzane są w pełnej wysokości na podstawie § 2 ww. rozporządzenia. 

Często, gdy dochodzimy zapłaty określonej kwoty pieniężnej, a okoliczności sprawy nie budzą wątpliwości, postępowanie upominawcze będzie szybszym sposobem na zaspokojenie roszczenia, bowiem w ten sposób można uzyskać tytuł wykonawczy o mocy tożsamej do wyroku, bez przeprowadzenia rozprawy i postępowania dowodowego. Pamiętać należy, że nie we wszystkich sprawach będzie możliwe skorzystanie z tej drogi, trzeba zwracać uwagę na rodzaj roszczenia oraz to, czy złożone do pozwu dokumenty w wystarczający sposób uprawdopodobnią roszczenie.